راهکار تقویت ارزش های اخلاقی در دانش آموزان
تحقق ارزش های اخلاقی در مدرسه در صورتی میسر است که معلمان و کارکنان مدرسه به این ارزش ها معتقد بوده و مهارت های لازم را برای تبدیل آن ها به هدف های رفتاری کسب کرده باشند. بسیاری از مدیران و معلمان از این شکایت دارند که به رغم اندرزهای اخلاقی که در کتب درسی دانش آموزان گنجانیده شده است و سخنانی که در خلال برنامه های صبحگاهی یا سایر مراسم مدرسه برای آنان ایراد می شود و وجود اشعار و جملات زیبایی که با خط خوش بر در و دیوار مدرسه برای جلب توجه شاگردان نوشته می شود، رفتارهایی مانند تقلب، دروغگویی، بی اعتنایی به مقررات، خشنونت و پرخاشگری در بسیاری از مدارس مشاهده می شود. در برخی از مدارس زنگ تفریح برای درگیری های شخصی دانش آموزان است و اگر دخالت بزرگسالان مدرسه نباشد، مسائل ارتباطی بچه ها می تواند به خشونت و آسیب رسانی به یکدیگر و به وسایل مدرسه منتهی گردد.
این مربیان با آگاهی از اینکه مدرسه مهم ترین محل پرورش دانش آموزان است، مایلند نقش مثبتی در شکل دادن به شخصیت کودکان و نوجوانان داشته باشند، اما روش های سنتی رفتار و برخورد آنان با دانش آموزان پاسخگوی این نیاز نیست. آنان معمولاً در مقابل مسائل انضباطی شاگردان سعی می کنند با نصیحت، تشویق رفتار مناسب و یا صحبت در مورد ارزش های اخلاقی، شاگردان را متوجه عواقب رفتار خود کنند .
اما با کم اثر بودن این رفتار، دلسرد و ناامید گشته و عاقبت ناچار می شوند اعمال قدرت کنند و با سرزنش، تنبیه، اخراج از کلاس و در نهایت اخراج از مدرسه به رفتار نامناسب دانش آموزان بی انضباط خاتمه دهند. این نوع رفتار در بسیاری از موارد به ویژه در مناطق محروم، توسط برخی از اولیاء که در برقراری نظم و اخلاق در خانه ناتوانند و تربیت اخلاقی فرزندان خود را یکسره از مدرسه انتظار دارند، تشویق می گردد و اصطلاح گوشتش مال شما، استخوانش مال ما» اصطلاح قدیمی و آشنا برای بسیاری از معلمان آن نواحی است.
عوامل تقویت ارزش های اخلاقی در دانش آموزان:
بعضی از مربیان معتقدند که توجه به یازده عامل زیر می تواند در گسترش ارزش ها به خصوص در ایجاد دوستی و تفاهم بین دانش آموزان، غنی کردن محیط مدرسه و کاهش مسائل انضباطی مؤثر واقع گردد. این عوامل به طور مختصر به شرح زیر است:
1 ـ آموزش مستقیم:
ارزش های اخلاقی مانند مسئولیت پذیری، احترام به حقوق دیگران، همکاری، صداقت، شجاعت و مهارت های ارتباطی باید در مدرسه برنامه ریزی گردد و مانند سایر دروس به طور مستقیم در کلاس و مدرسه تدریس شود. این ارزش ها و رفتارهای منطبق با آن در انسان ذاتی و خودانگیخته نیست، بلکه در طی رشد کودک و در اثر ارتباط با بزرگسالان باید آموخته و درونی گردد .
2 ـ آموزش مفاهیم:
بسیاری از کودکان در بدو ورود به مدرسه درک روشنی از ارزش های اساسی ندارند. اینان حتی اگر بتوانند مفاهیم فوق را تعریف کنند، غالباً قادر نیستند آن ها را به زندگی روزمره ی خود ارتباط دهند. لازمه پرورش اخلاقی کودکان این است که آنان را در درک این نوع مفاهیم و چگونگی تطبیق دادن آن ها با واقعیت های روزمره زندگی آشنا ساخت.
3 ـ به کارگیری زبان مثبت:
گفتار و دستورهای مسئولین مدرسه و معلمان وقتی اثربخش خواهد بود که در محیط آموزشی، زبان مثبت به جای زبان منفی به کار رود. مثلاً به جای عبارتی مانند به سرجلسه امتحان دیر نیایید، می توان گفت که به موقع بیایید. دانش آموزان وقتی بدانند دقیقاً چه انتظاری از آنان می رود ، پذیرش و اطاعت بیشتری از مقررات خواهند داشت .
4 ـ تقویت بصری:
کلمات و پیام هایی که بیانگر ارزش های اخلاقی مورد نظر است، باید در نقاط مختلف مدرسه و در معرض توجه دائم دانش آموزان قرار گیرد و در فرصت های مختلف درباره ی آنها صحبت شود. درمدرسه ابتدایی می توان کلماتی مانند احترام، همکاری، درستی، تفاهم، بخشش و عفو را به عنوان ارزش های مهم در مدرسه با حروف درشت در تابلوهای متعدد و در سرسرا یا نقاط دیگر نصب کرد.
5-محتوا و فرآیند:
علاوه بر آموزش ارزش ها، مدرسه باید شرایطی نیز برای کاربرد آنها فراهم آورد. به طور مثال وقتی به دانش آموزان می گوییم که صداقت بهتر از دورویی و یا حضور به موقع بهتر از تأخیر است و مؤدب بودن بر گستاخی ترجیح دارد؛ باید این مفاهیم را طی فرآیندی چند مرحله ای به آنان تفهیم نمود. دانش آموزان باید بتوانند رفتار جدید را آزمایش و تمرین کنند و به آثار آن پی ببرند.
6 ـ جو مدرسه:
تعلیم و تربیت اخلاقی محدود به کلاس درس نیست و این ارزش ها باید از مرز کلاس عبور کرده به زمین بازی، سالن اجتماعات، ناهارخوری، دفتر مدرسه و حتی اتوبوس راه یابد و از آن جا به خانه و جامعه ی کلی گسترش پیدا کند. اگر در مدرسه روح انصاف، عدالت، اعتماد متقابل و صمیمیت بین مسئولان مدرسه و معلمان برقرار باشد، بچه ها عدالت، صمیمیت و احترام متقابل را یاد می گیرند.
7 ـ مواد و امکانات آموزشی ساده برای معلمان:
آموزش ضمن خدمت و آماده سازی معلمان برای تدریس مفاهیم اخلاقی نباید طولانی، وقتگیر و پرخرج باشد. معلم ها اصولاً در مقابل برنامه هایی که وقت و انرژی زیادی از آنان می گیرد، مقاوم هستند. این برنامه ها و وسایل که مورد استفاده قرار می گیرد باید ساده و عملی باشد که معلمان آن را به صورت باری اضافه بر برنامه روزمره خود تلقی ننمایند، بلکه آن را جزء لاینفک از وظایف تدریس خود بدانند.
8 ـ انعطاف پذیری برنامه:
برنامه آموزش اخلاقی دانش آموزان نباید تحمیلی و جزئیات آن از بیش تعیین شده باشد. این نوع برنامه ها باید انعطاف پذیر باشند و در آن جایی برای آزادی عمل و خلاقیت معلم در نظر گرفته شود تا معلمان بتوانند ضمن در نظر داشتن معیارهای مدرسه، برنامه را با شرایط خاص و سبک تدریس خود انطباق دهند.
9 ـ مشارکت دانش آموزان:
همان گونه که برنامه تعلیم و تربیت اخلاقی باید آزادی عمل معلمان را در نظر داشته باشد، دانش آموزان هم باید بتوانند در فرآیند تعیین اهداف مشارکت داشته باشند و نسبت به آن احساس تعلق نمایند.
10 ـ مشارکت اولیاء:
برنامه تعلیم و تربیت اخلاقی دانش اموزان در صورتی پایدار و مؤثر است که اولیاء با مسئولان و معلمان مدرسه جلساتی مستمر داشته باشند و از آن چه در مدرسه تدریس و تشویق می گردد، آگاه شده و در اجرای برنامه ها نقش داشته باشند.
11 ـ ارزش یابی:
برنامه آموزش اخلاق باید شامل ارزش یابی مقدماتی هدف ها، تشکیل جلسات و شوراهای متناوب در طول برنامه و ارزش یابی نهایی نتایج باشد. در مرحله برنامه ریزی اولیه، معلمان و کارکنان مدرسه باید بتوانند انتظارات خود را به طور مشخص بیان کنند و جزئیات اهداف مختلفی را که امیدوارند به آن ها دست یابند تعیین کنند.
شوراهای هفتگی معلمان فرصت مناسبی استت تا آنان با در نظر گرفتن اهداف، تدریس خود را با آن ها هماهنگ سازند. ارزش یابی نهایی باید نشان دهنده نتایج برنامه به صورت گزارش های کوتاه معلمان در مورد تغییر رفتار دانش آموزان بر اساس متغیرهای مورد نظر باشد
راهکارهای تقویت ارزش های اخلاقی در دانش آموزان
فرارسیدن ایام سوگواری سرور و سالار شهیدان بر عموم شیعیان تسلیت باد.
مدرسه ,های ,دانش ,ارزش ,آموزان ,ها ,دانش آموزان ,ارزش های ,و در ,های اخلاقی ,در مدرسه
درباره این سایت